การอ่านกับวัยรุ่นไทยในปัจจุบัน

ปัจจุบันประเทศไทยมีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว  ทั้งด้านเทคโนโลยี  และด้านวิทยาการต่างๆ  ส่งผลต่อสภาพแวดล้อมทางวัฒนธรรมและสังคมเป็นอย่างมาก  การอ่านก็ได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมในสังคม  ซึ่งวัยรุ่นไทยในปัจจุบันซึมซับวัฒนธรรมการอ่านที่ต่างไปจากอดีตมากขึ้น

การอ่านเป็นปัจจัยสำคัญที่สามารถช่วยให้สังคมไทยพัฒนาไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การอ่านนั้นเป็นสิ่งจำเป็นที่ขาดไม่ได้ในทุก ๆปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นการคิด กระทำสิ่งใดนั้น  ต้องอาศัยการอ่านเป็นสำคัญ  วัยรุ่นไทยนับได้ว่าเป็นกลุ่มที่มีบทบาทเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความรู้  ความสามารถในการอ่านเป็นอย่างดี เพื่อที่จะเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศให้ก้าวไปสู่ความเป็นสากลมากขึ้นกว่าที่เป็นอยู่  จะเห็นได้ว่าปัจจุบันนี้มีสื่อหลากหลายรูปแบบ  ทั้งที่มีประโยชน์ และเพื่อความบันเทิง  วัยรุ่นไทยสามารถที่จะเลือกอ่านในสิ่งที่ตนเองชอบและสนใจได้อย่างกว้างขวาง

สื่อที่วัยรุ่นไทยเลือกอ่านนั้น ส่วนใหญ่มักเป็นสื่อ ประเภทบันเทิง ฉาบฉวยและหวือหวา  ซึ่งสื่อเหล่านี้นับว่าเป็นสื่อที่เข้ามามีบทบาทต่อการอ่าน ของวัยรุ่นไทยเป็นอย่างมาก  การอ่านนั้นมีความจำเป็นต่อคนทุกระดับ  เพราะไม่ว่าใครก็จำเป็นที่จะต้องอ่านกันทั้งนั้น  เช่น การอ่านแผ่นป้ายโฆษณา การอ่านข้อความ การอ่านหนังสือพิมพ์ การอ่านคำกล่าวรายงาน หรือแม้กระทั่งการอ่านเรื่องใกล้ตัวอย่างชื่อของตนเอง

การอ่านมีจุดประสงค์สำคัญคือเป็นการอ่านเพื่อเก็บความรู้  เป็นการอ่านเพื่อจดจำสาระสำคัญต่างๆรวบรวมกันไว้เป็นความรู้รอบตัว  เพื่อจะสามารถนำไปใช้ได้ในโอกาสต่างๆ

การอ่านเพื่อวิเคราะห์ ในการศึกษาเล่าเรียนทุกระดับ ผู้เรียนจำเป็นที่จะต้องอาศัยทักษะการอ่านเพื่อทำความเข้าใจเนื้อหาสาระของวิชาการต่างๆ เพื่อให้ตนเองได้รับความรู้และประสบการณ์ตามที่ต้องการ ในชีวิตประจำวัน  โดยทั่วไปคนเราต้องอาศัยการอ่านติดต่อสื่อสารเพื่อทำความเข้าใจกับบุคคลอื่น  ร่วมไปกับทักษะการฟัง การพูด และการเขียน ทั้งในด้านภารกิจส่วนตัวและการประกอบอาชีพการงานต่างๆ ในสังคม  ซึ่งการอ่านช่วยให้วัยรุ่นไทยสามารถนำความรู้และประสบการณ์จากสิ่งที่อ่านไปปรับปรุงและพัฒนาอาชีพหรือธุรกิจการงานที่ตนเองกระทำอยู่ให้เจริญก้าวหน้าและประสบความสำเร็จได้ในที่สุด

การอ่านสามารถสนองความต้องการพื้นฐานของบุคคลในด้านต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี เช่น ช่วยให้มั่นคงปลอดภัย ช่วยให้ได้รับประสบการณ์ใหม่ๆ  ช่วยให้เป็นที่ยอมรับของสังคม ช่วยให้มีเกียรติยศและชื่อเสียง ฯลฯ

การอ่านทั้งหลายจะส่งเสริมให้วัยรุ่นไทยได้ขยายความรู้และประสบการณ์เพิ่มขึ้นอย่างลึกซึ้งและกว้างขวาง  ทำให้เป็นผู้รอบรู้  เกิดความมั่นใจในการพูดจาปราศรัย การบรรยายหรือ การอภิปรายปัญหาต่าง ๆ

นับว่าเป็นการเพิ่มบุคลิกภาพและความน่าเชื่อถือให้แก่ตนเอง

การอ่านหนังสือหรือสิ่งพิมพ์หลายชนิดนับว่าเป็นกิจกรรมนันทนาการที่น่าสนใจมาก เช่น อ่านหนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร จดหมาย หนังสือการ์ตูน ฯลฯ เป็นการช่วยให้วัยรุ่นไทยรู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และเกิดความเพลิดเพลินสนุกสนานได้เป็นอย่างดี

การอ่านเรื่องราวต่างๆ ในอดีต เช่น วรรณคดี ประวัติศาสตร์ เอกสารสำคัญ  ฯลฯ ก็จะช่วยให้วัยรุ่นไทยรู้จักและได้มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของคนไทยเอาไว้  และสามารถพัฒนาให้เจริญรุ่งเรืองต่อไปได้เป็นอย่างดี

อันที่จริงตัวหนังสือหรือตัวอักษรหรือสิ่งพิมพ์ใดๆ ไม่มีความหมายอะไร ความหมายนั้นเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงในจิตใจของผู้อ่าน ดังนั้นตัวอักษรจึงเป็นเพียงสัญลักษณ์ที่ทำให้เกิดจินตนาการ  หรือความคิดที่มีในจิตใจของผู้อ่านเท่านั้น  เราต้องยอมรับว่ากระบวนการของการอ่านหนังสือมิใช่สิ่งที่จะกระทำได้ง่าย และได้ประโยชน์จากการอ่านเท่าเทียมกันทุกคน ถึงแม้ว่าจะเป็นหนังสือเล่มเดียวกันก็ตาม

ทั้งนี้เพราะระดับความสามารถในเชิงอ่านของแต่ละคนมีต่างกัน ผู้ที่มีความรู้และประสบการณ์ทางการอ่านหนังสือมามากกว่าย่อมได้ประโยชน์จากการอ่านหนังสือเล่มหนึ่งๆ มากกว่าผู้อื่น  แต่ก็เป็นที่ยอมรับกันว่าความสามารถในเชิงอ่านมิใช่ลักษณะทางจิตวิทยาที่มีติดตัวมาแต่กำเนิด  หากเป็นสิ่งที่สั่งสมมาเป็นลำดับตั้งแต่วัยเด็ก และที่สำคัญเหนือสิ่งใดก็คือความสามารถในการอ่านหนังสือเป็นสิ่งที่สามารถฝึกฝนกันได้  การอ่านเป็นกระบวนการที่เชื่อมโยงความสัมพันธ์กันระหว่างภาษาเขียน เสียง และการรับรู้ระหว่างตากับประสาทตา  แล้วการรับรู้ทางประสาทตาก็ส่งไปยังสมองถึงสิ่งที่ได้อ่านจนถึงการยอมรับแล้วจึงแปลเอาความจากสิ่งที่ได้รับรู้นั้นๆ  ผู้อ่านในระยะเริ่มเรียนหรือยังอ่านไม่เก่งจะรับเอาสัญลักษณ์ทางภาษาเขียนหรือตัวหนังสือไปรวมกับประสบการณ์เดิมเกี่ยวกับเสียงและคำพูดที่เคยได้ยินมาก่อน  จากนั้นก็แปลงรหัสจากภาษาเขียนออกมาเป็นเสียงภาษาพูด แล้วอ่านจึงแปลงรหัสจากภาษาพูดออกมาเป็นความหมาย  จึงจะเกิดความเข้าใจในการอ่าน         ลักษณะกระบวนการอ่านจะต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบอย่างน้อย 3 ประการ ได้แก่ การรับรู้ การตีความ และการตอบสนอง จึงจะทำให้ลักษณะกระบวนการอ่านดำเนินไปได้ครบวงจรและสามารถสื่อความหมายได้ตามที่ต้องการ  การอ่านเป็นทักษะที่จำเป็นในการดำรงชีวิต  การอ่านแต่ละครั้งจะมีความมุ่งหมายแตกต่างกันออกไป หากวัยรุ่นไทยตั้งจุดมุ่งหมายในการอ่านแต่ละครั้งไว้ จะช่วยให้การอ่านมีประสิทธิภาพสูงขึ้น  และสามารถนำไปใช้กับหน้าที่การงานและการดำรงชีวิตได้เป็นอย่างดี

การอ่านเป็นเครื่องมือในการศึกษาหาความรู้และเป็นปัจจัยสำคัญในการเรียนรู้ การคิดแก้ปัญหาต่าง ๆ ให้ประสบการณ์แก่ผู้อ่าน

การอ่านที่มีประสิทธิภาพ  ผู้อ่านจำเป็นจะต้องเข้าใจจุดมุ่งหมายและความนึกคิดของผู้เขียน  สามารถจับใจความสำคัญจากเนื้อหาที่อ่าน  สามารถแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องที่อ่านได้ สามารถนำความรู้และความคิดที่ได้รับจากการอ่านไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

ความสามารถในการอ่านนับเป็นทักษะที่สำคัญในการศึกษาทุกระดับ  เพราะในการเรียนวิชาต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการเรียนในห้องเรียนหรือนอกห้องเรียนก็ตาม  ล้วนแต่ต้องใช้ทักษะการอ่านเป็นสื่อสำคัญในการเรียนรู้

การอ่านมีความสำคัญอย่างมากในฐานะเครื่องมือในการรับและส่งสาร  การอ่านมีความจำเป็นต่อชีวิตของคนในยุคปัจจุบันยิ่งกว่ายุคที่ผ่านมา โดยเฉพาะกลุ่มวัยรุ่นเพราะโลกปัจจุบันเป็นโลกที่เปลี่ยนไปทั้งด้านสังคม วัตถุ วิทยาการ เทคโนโลยีและความรู้สึกนึกคิด ฯลฯ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่มนุษย์เกิดมา

ในโลกปัจจุบันต้องสนใจการอ่าน และต้องอ่านเพื่อให้สามารถติดตามความเคลื่อนไหว  ความก้าวหน้าต่าง ๆให้ทันต่อเหตุการณ์ที่เปลี่ยนไป การอ่านเป็นสิ่งจำเป็น  และให้ประโยชน์แก่มนุษย์มากทุกด้านและทุกโอกาส

การอ่านจะช่วยส่งเสริมความรู้ความคิดของคนเราให้เพิ่มพูนขึ้น ผู้ที่อ่านหนังสือได้อย่างมีประสิทธิภาพย่อมได้เปรียบ และมีชีวิตที่ก้าวหน้าได้อย่างรวดเร็ว

การอ่านเปรียบเสมือนกุญแจสำคัญ สำหรับไขหาความรู้ที่มีอยู่มากมายในโลกใบนี้ และถ้าได้นำเอาความรู้ที่ได้มาใช้ให้เป็นประโยชน์ในการแก้ปัญหาให้แก่สังคมแล้ว บุคคลเหล่านี้ก็จะเป็นพลเมืองดีของสังคม สังคมใดมีบุคคลที่มีประสิทธิภาพในการอ่านอยู่มาก สังคมนั้นก็ย่อมจะเจริญพัฒนาไปได้อย่างรวดเร็ว  ประเทศไทยเราจึงควรสนับสนุนส่งเสริมให้เด็กและวัยรุ่นไทยได้อ่านหนังสืออย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากมนุษย์จะใช้การอ่านเป็นเครื่องมือแสวงหาความรู้แล้ว ยังใช้การอ่านเป็นเครื่องมือแสวงหาความเพลิดเพลิน เป็นการพักผ่อนหย่อนใจด้วย

ในต่างประเทศเราจะเห็นกิจกรรมส่งเสริมการอ่านที่ชัดเจนไม่ว่าจะเป็นที่บ้าน ในห้องนอน ห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดชุมชน ห้องสมุดเยาวชน ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดนี้หล่อหลอมให้คนในประเทศมีทั้งจิตวิญญาณ และนิสัยรักการอ่านอยู่ในสายเลือดมาตั้งแต่เด็ก ๆ  ในปัจจุบันการสร้างจิตสำนึกในการอ่านของประเทศตะวันตก ไม่ได้เริ่มที่เด็กในระดับประถมหรืออนุบาล  แต่เขาพัฒนากันตั้งแต่ทารกที่อยู่ในครรภ์  โดยให้แม่เป็นผู้อ่านหนังสือให้ลูกฟัง เพราะเชื่อว่า นั่นคือการกระตุ้นให้เด็กได้ซึมซับความรู้ และ ความรู้สึกอยากเรียนรู้นับตั้งแต่พวกเขาเกิดมา

เหล่านี้อาจฟังดูเป็นเรื่องเล็ก ๆแต่นั่นสะท้อนให้เห็นว่า ทุกประเทศล้วนต้องการชิงความได้เปรียบเหล่านี้เพื่อการแข่งขันในอนาคตเพราะรู้ว่าการศึกษาจะเป็นปัจจัยแห่งความสำเร็จประการแรกในเศรษฐกิจภูมิปัญญา ผลแห่งความสำเร็จอาจต้องใช้ระยะเวลานานไม่ใช่เพียงระยะเวลาสั้นๆ

ประโยชน์หลักๆที่วัยรุ่นสามารถได้รับจากการอ่านนั้นก็คือ ได้รับความรู้ ความคิดเห็น อันนำไปสู่การเกิดปัญญา มีหลายครั้งในยามที่มีปัญหาคับอกคับใจไม่สามารถปรึกษาใครได้ การอ่านเป็นหนทางหนึ่งที่ทำให้ได้รับความรู้แก้ปัญหาตลอดจนมองเห็นหนทางในการแก้ปัญหาได้กระจ่าง ชัดเจนขึ้น

หนังสือและสื่อต่าง ๆ สร้างขึ้นจากจินตนาการของผู้เขียน  ผู้อ่านจึงได้ซึมซับจินตนาการเหล่านั้นเข้าไว้ในจิตใจ  ตลอดจนเกิดการจุดประกายสร้างสรรค์จินตนาการต่างๆ

มนุษย์ต่างกับสัตว์โลกตรงที่มีจินตนาการ การอ่านสามารถทำลายความจำเจจากชีวิตที่มีแต่กิจวัตร และ ภาระหน้าที่ได้เป็นอย่างดี

มนุษย์เราเกิดมาพร้อมกับความอยากรู้อยากเห็นอยากทำสิ่งนั้นอยากทำสิ่งนี้  แต่ก็มีกฎเกณฑ์หรือมาตรฐานอีกหลายอย่างที่กีดกั้นไม่ให้เราทำทุกสิ่งทุกอย่างได้ดังใจฝัน  หากเราสามารถทำในสิ่งที่ต้องการได้

นั่นคือการได้รับประสบการณ์ตรง  เพราะเราได้ไปสัมผัสกับสิ่งนั้นๆ ด้วยตนเอง ในทางตรงกันข้าม  หากมีบางอย่างที่เป็นอุปสรรค  ก็ใช่ว่าเราจะหมดหวังเสียทีเดียว

การอ่านเป็นการสร้างเสริมประสบการณ์ทั้งทางตรงและทางอ้อมให้กับมนุษย์  เมื่อถึงคราวที่ต้องเผชิญหน้ากับความเป็นจริง  ประสบการณ์ต่างๆ ที่เราได้รับจากการอ่านจะสามารถช่วยเราไว้ได้

นักเขียนหลายคนบรรยายฉากการเสพติดและอารมณ์ที่บรรเจิดได้อย่างดีเยี่ยม จนผู้อ่านจินตนาการตามไปและได้เห็นภาพชัดเจน  เหมือนได้เห็นด้วยตาของตนเอง

ผู้ที่จะเข้ามาพัฒนาประเทศชาติจะต้องมีความรู้ความสามารถในการอ่านเป็นอย่างดี  และผู้ที่จะเข้ามาพัฒนาประเทศชาติในกาลต่อไปนั้นก็ไม่ใช่ใครอื่น…..

หากแต่เป็นวัยรุ่นไทยในปัจจุบัน  ที่จะต้องเติบโตขึ้นไป  เป็นผู้ใหญ่ในวันหน้่  แล้วทำหน้าที่ปกป้องดูแล  พิทักษ์รักษาและพัฒนาประเทศชาติ บ้านเมืองของเรานั่นเอง

————————–

โดย อาจารย์โสรนันท์  นกใย

                                 อาจารย์วิทยาลัยอาชีวศึกษาวิริยาลัยนครสวรรค์