- ตอน : “เสลา….ต้นไม้ประจำจังหวัดนครสวรรค์”
ต้นเสลา อ่านว่า “สะ-เหลา” มีอีกชื่อว่า “อินทรชิต” ซึ่งผมก็เพิ่งจะทราบเมื่ออายุย่างเข้าวัย 67 ขวบ และไม่ทราบว่า “เสลา” ได้เข้าไปเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเอกเรื่องรามเกียรติ์หรือรามายณะของฮินดูตั้งแต่เมื่อใด?
จึงได้ชื่อว่า “อินทรชิต” ผู้เคยพิชิตพระอินทร์ผู้มีกายสีเขียว
เคยได้ยินชื่อพืชที่เกี่ยวข้องกับ “รามเกียรติ์” อยู่บ้างก็เช่น “กระเช้าสีดา” “หนุมานนั่งแท่น” ซึ่งอาจจะมีชื่ออื่นๆอีกที่ความรับรู้ของผมก้าวไปไม่ถึง
“เสลา” ได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการจากหน่วยงานราชการไทยให้เป็นพรรณไม้มงคลประจำจังหวัดนครสวรรค์ เหมือน สะเดา เป็นต้นไม้ประจำเมืองอุทัยธานี “เชียงใหม่ คือ ทองกวาว” “สุพรรณ คือ มะเกลือ” “กำลังเสือโคร่ง” เป็นไม้มงคลพระราชทานของเมืองน่าน ฯลฯ
“เสลา” เป็นต้นไม้ขนาดกลาง โตช้า ผลัดใบ สูง 10-20 เมตร ทรงพุ่ม กลมหรือทรงกระบอก ใบหนาทึบ ลำต้น เปลือกรอบๆลำต้นสีเทาเข้มเกือบดำ ผิวขรุขระ มีรอยแตกเป็นทางยาว กิ่งโน้มลงต่ำ
ดอกเสลา ออกเป็นช่อ แยกแขนงตามกิ่ง ดูเป็นกลุ่มก้อน เส้นผ่าศูนย์กลางดอก 4-5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 5-8 กลีบ กลีบดอก 6 กลีบ ทรงกลม โคนคอดเป็นก้านสั้นๆ มีทั้งสีม่วง ม่วงอมแดง ขาว อาจมีทั้งสีขาว-ม่วงในดอกเดียวกัน
กลีบดอกบางเบา ยับย่น ขอบกลีบย้วย ผลิดอกราวๆเดือนธันวาคม-มีนาคม เป็นพืชทนแล้ง ทนดินเค็ม
ในยามที่ดอกเสลาผลิดอกออกช่อระย้า บรรดาใบเสลามีทีท่าว่าจะน้อยใจพากันปลิดปลิวทิ้งใบ ปล่อยให้สีม่วงเจือสีขาวงามห้อยเป็นพวงระย้าท้าทายสายตาและสายลมในฤดู(ใกล้)ร้อน สวยงามอร่ามตา เย็นตาเย็นใจยามได้ยล
หน่วยงานของทางราชการ เช่น แขวงการทางนครสวรรค์ ทางหลวงชนบทจังหวัดนครสวรรค์ เทศบาลนครนครสวรรค์ ฯลฯ ร่วมกันรังสรรค์ความงดงามอร่ามตาเย็นตาเย็นใจให้บรรดาผู้เดินทางผ่านเข้ามาในอาณาเขตของเมืองนครสวรรค์ด้วยการปลูกเสลาตามเกาะกลางถนน ร่องน้ำกลางถนน พูนดิน 2 ข้างถนนสายต่างๆในอำเภอต่างๆของนครสวรรค์ โดยเฉพาะในอุทยานสวรรค์กลางเมืองปากน้ำโพ
ยามที่อาคันตุกะจากแดนไกลในจังหวัดอื่นๆเดินทางผ่านเข้ามาในอาณาจักรของ “เสลา” พรรณไม้มงคลพระราชทานของเมืองนครสวรรค์ ก็จะได้สัมผัสความอ่อนหวานของสีม่วงอ่อนๆ เจือสีขาวสะอาด หรือม่วงอมแดงของพวงดอกระย้าที่ทอทอดแกว่งไกวในสายลม และโปรยปรายกลีบดอกแบบบางเป็นสายม่านสีม่วงยามลมรำเพย
เป็นความงามตามธรรมชาติที่ผู้ผ่านและพานพบไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเชยชมความงามละมุนของสีสันดอกเสลา
อุดร ฐาปโนสถ เจ้าของนามปากกา คนเดิม ซึ่งเป็นนักหนังสือพิมพ์ นักเขียน นักแปลและคอลัมนิสต์นิตยสารลลนา คอลัมน์ริมสวน ในยุคที่ สุวรรณี สุคนธา เป็นบรรณาธิการ เคยเอ่ยถึงความงามและคุณูปการอันเอกอุของ “ดอกเสลา” เอาไว้ในคอลัมน์ของท่านว่า….
“สีม่วงอ่อนหวานของดอกเสลา ลดความกร้าวของเมืองลงได้อย่างน่าชื่นชมและชื่นใจ”
ถ้อยคำที่ผมยกมาจากความทรงจำอาจจะคลาดเคลื่อนไปในบางคำ บางวลี แต่เนื้อหานั้นเชื่อว่าไม่หนีไปจากข้อความที่ผมรำลึกมา
หมายความว่าสีม่วงอ่อนหวานของดอกเสลาซึ่งไม่ร้อนแรงจัดจ้านเหมือนสีแดงส้มแสดของดอกหางนกยูง ดอกทองกวาว(ดอกจาน) และอ่อนหวานกว่าสีเหลืองของดอกคูน ดอกนนทรี (ซึ่งเมื่อหลายสิบปีก่อนยังไม่มี ดอกของต้นทองอุไรมาแข่งกับดอกสีเหลืองทองของดอกคูน) สามารถลดความแข็งกระด้างของตึกรามบ้านช่อง อาคารบ้านเรือน เสาไฟฟ้า สะพาน ซึ่งเป็นวัตถุดาดแข็ง มีแต่เส้นสายของเค้าโครงอาคารเป็นเส้นตรง มีแต่รูปทรงเรขาคณิตที่แข็งกระด้างในความรับรู้และความรู้สึกของผู้พบเห็น ซึ่งมีทั้งชาวเมืองที่จำเจอยู่กับภูมิภาพเก่าๆ และชาวต่างเมืองที่มาเยือนชั่วครู่ชั่วคราว
เมื่อ “เสลา” เป็นพรรณไม้มงคลพระราชทานสำหรับเมืองนครสวรรค์ ยิ่งเป็นโอกาสทองของชาวเมืองนครสวรรค์ในทุกชุมชน หมู่บ้าน ตำบล และอำเภอ ในจังหวัดของเรา จะได้ฉวยโอกาสทองนี้ระดมปลูกต้นเสลาในบริเวณอาคารบ้านเรือน ร้านอาหาร รีสอร์ท สถานที่ราชการ โรงพยาบาล โรงเรียน วัดวาอาราม สวนสาธารณะ และพื้นที่สาธารณะในความคุ้มครองปกป้องดูแลขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกระดับ ที่มีกำลังคน กำลังเงินงบประมาณในการปลูกรดน้ำพรวนดิน เพื่อเนรมิตสวนสวรรค์สีม่วงอ่อนหวานให้พร่างพราวและม่วงสกาวไปทั้งจังหวัด
เป็นการเทิดพระเกียรติสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงมีสีม่วงเป็นสีประจำพระชนมวาร คือ สีม่วงอ่อนหวานดั่งสีดอกเสลาที่ชวนชื่นชมและรื่นรมย์ใจยิ่ง
แล้วดอกเสลาที่พราวพร่างไปทั้งเมืองในห้วงเดือนธันวาคม- พฤษภาคม ของทุกปี ก็จะเป็นแม่เหล็กชั้นดีที่จะดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยือน มายล ความงามระยับชวนประทับใจของดอกเสลา เหมือนมนต์เสน่ห์ของดอกซากุระเมืองญี่ปุ่นที่กลายเป็นสัญลักษณ์ความงามในฤดูกาลใบไม้ผลิของดินแดนอาทิตย์อุทัยดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทุกมุมโลกให้ไปชื่นชมและชื่นใจในสีชมพูอ่อนหวานยามดอกซากุระบานในสถานที่ต่างๆ ทั้งในปราสาทราชวัง วัดในลัทธิชินโต และสวนสาธารณะกลางเมือง
นครสวรรค์จะกลายเป็นแดนสวรรค์สีม่วงอ่อนหวานของดอกเสลาเคียงคู่แข่งขันกับเทศกาลดอกซากุระบานของแดนซามูไรไปอย่างสง่างามสมนามสยามประเทศ…. นั้นแล! #
//////////////////////////////////////
